Adıyaman tütünü nasıl anlaşılır?

Kendi sigarasını sarmak isteyenlere öncelikle belirtmek isterim ki, DRUM vs gibi isimlerle satılan ithal tütünleri boşverin. Yıllardır hepsini deneyen birisi olarak Adıyaman Çelikhan tütünü üzerine tütün yok. Ayrıca bu tütünlerin raf ömrünü uzatmak için çeşitli katkı maddeleri kullanılmaktadır ki zaten zararlı olan sigarayı iyice ölümcül hale getiriyor.

Adıyaman tütünü nasıl anlaşılır?

Tütün alırken “test içimi öncesi” ve “test içimi” olarak ikiye ayırıyorum.

TÜTÜN TEST İÇİMİ ÖNCESİ

Renk: Adıyaman tütünü genellikle koyu sarı renginde olur. Ancak bu genel kural değildir. Farklılık gösterebilir. Sapsarı da olmayacak, olursa kükürtlüdür. Liflerin arasında yeşil renkli liflere rastlıyorsanız o tütün o senenin tütünüdür.

Kaba olmalıdır: Tütün, kütük gibi sertleşmiş ve hatta taşlaşmış olmamalıdır.

Toz oranı: Yüksek olmamalıdır. Bunu anlamak için tütün çuvalının alt katmanlarını kendiniz inceleyeceksiniz. Her tütünden bir miktar toz çıkar ama fazla olmamalıdır. Oran nedir derseniz; kendiniz karar vereceksiniz… Sonuçta toz atıktır. İçimi kötüdür içilmez. Ne kadarına musamaha gösteriyorsanız o kadar olacak. Ben bir tutam tütün salkımını elime alıp salladığımda fazla toz dökülmemesini isterim. Ayrıca yukarıda belirttiğim gibi tütün, kütük gibi sertleşmiş olmamalı ki toz oranını anlayabilesiniz. Kaya gibi olmuş tütünün toz oranı çok yüksek oluyor genellikle.

Damar oranı: Tütün de damar fazla olmamalıdır. Tütüne baktığınızda kesit olarak geniş kısımlar görürsünüz. onlar damardır. Yaprak ince olur. Damar ise daha geniş ve sanki odunu ince ince dilimlemiş gibi bir görüntüsü olur. Yetiştirilirken fazla sulanan tütün damarlı olur ve içimi iyi olmaz.

Kıyım: kişisel tercihe göre değişir. Ben orta kıyım tercih ediyorum. Bu sayede, sarılan sigara daha kaba olup arada daha fazla hava kaldığı için içimi de daha hafif ve güzel oluyor. Ayrıca yanması da güzel oluyor. Çok kalın kıyım tütünün yanması biraz daha zor oluyor ve ayrıca sert oluyor. İnce kıyımda ise toz oranı çok oluyor. Ancak tabi her zaman istediğimiz şekilde bulamıyoruz. Diğer özellikler istediğim gibi ise kıyım konusu göz ardı edilebilir bana göre. İnce, orta, kalın kıyım ise literatürde şöyle geçiyor; İnce kıyım 0,50-0,65 mm, Orta kıyım 0,70-0,85 mm, Kalın kıyım 0,90-1,00 mm… Zamanla bunlara gözleriniz alışıyor. Cetvel vasıtasıyla ölçmeye gerek yok

Koku: Burada duman kokusundan bahsetmiyorum. Sarılmadan, kıyılmış haldeki kokusundan bahsediyorumm. Literatürde kıyılmış haldeki kokusu ile duman kokusu farklı değerlendirilir. Adıyaman Çelikhan tütünü bal gibi kokar. Bence en önemli özelliği budur. Tütün çuvalına burnunuzu eğdiğinizde buram buram bal kokusu alırsınız.

Nem oranı:  Satın alırken çok fazla nemli ya da çok kuru olmamalıdır. Çok nemli tütün çabuk bozulur. Kurusu ise sarılmaz dağılır. Her ikisi de içime olumsuz etkiler. Tütünün gerçek tadını almanıza engeldir. Özellikle kuru tütün acı olur. İdeal nem oranının en pratik anlama yöntemi, bir miktar tütünü avucunuza alın sıkıp bırakın eski haline dönüyorsa ideal nem oranı budur. Hamur gibi sıktığınız şekilde kalıyorsa fazla nemlidir. Kuru tütünü zaten avucunuza alınca anlarsanınız kıtır kıtır olur.

TEST İÇİMİ

Tütün seçimi yaparken yukarıda saydığımız kurallar genel kurallar olmasına rağemen nihai kararı mutlaka içim testi yaparak vermelisiniz. Zaten işin uzmanları da böyle yapıyor. Bu konuda literatürde çok geniş içerik bulunmaktadır. Hepsini araştırmış ve uygulamaya çalışmış birisi olarak kendi pratiklerimle aşağıdaki şekilde özetliyorum.

Test içimi yaparken

Sigara ısınana kadar ilk birkaç nefesi dışarıya üfleyeceksin içine çekme. Sigaranın dörtte biri yandıktan sonra tütünü denemeye başlayın.

Acele etmeden sakin sakin ve farkında olmaya çalışarak içeceksin.

Aç karnına içim yapmayacaksın.

İçime başlamadan önce bir bardak su ile ağzındaki diğer tatları temizleyeceksin. Birden fazla tütün deneyeceksen, her tütün değişiminde tekrar aynı şeyi yapacaksın. (su dışında meyva suyu vs kullanmayacaksın)

Katran oranı yüksek olmamalıdır. Ben bunu eczanelerde satılan sigara filtreleri ile yapıyorum. O filtrelerde katran biriktiği için az çok katran oranını belirleyebiliyorum. en uygun katran oranını belirlerken yine önceki tecrübelerinizden faydalanacaksınız.

Kül beyaza yakın açık gri olacak. Kaliteli tütünün en önemli göstergesi budur. İyi yanan tütünün kül rengi beyaza yakın olur. Ne kadar açık renkli ise o kadar iyidir. İyi yanmadan kömürleşen tütünlerin rengi koyu olur. Kül ne kadar koyu ise o kadar kalitesizdir.

Deneyeceğiniz tütün çok nemli ya da çok kuru olmayacak. Yoksa tütünün gerçek tadını alamazsınız, yanılırsınız.

Bir oturumda 4 çeşitten fazla tütün denemeyeceksin.

Birden fazla tütün deneyeceksen, denemek için sardığın sigaraları sonuna kadar bitirmeyeceksin. Bitiriyorsan diğer tütüne geçmeden önce 5-10 dk bekleyeceksin.

Duman kokusu, tiksindirici veya hoşa gitmeyen olmamalıdır.

Peki tütünü içiyoruz kendimize uygun olup olmadğını nasıl anlarız? Bu soruya ancak kendiniz karar verebilirsiniz ancak ben size, bakacağınız birkaç kriteri yazacağım;

Sertlik:

Lezzeti etkileyen en önemli faktördür. Nikotin oranı ile doğru orantılıdır. Nikotin oranı arttıkça sertlik derecesi de artar. Tütünü içerken elde edilen tatmin duygusuna ve ağızdaki(bünyedeki) fizyolojik etkisine bakılır. Tatmin duygusu ne kadar düşük ve fizyolojik etkisi ne kadar az ise tütün o kadar hafiftir. Yine başka bir ifade ile tatmin duygusu ne kadar üst seviyede fizyolojik etkileri fazla ise tütün o kadar serttir. Fizyolojik etkiler nelerdir derseniz;  doygunluk hissi en temel etkidir. Ama bazı tütünler o kadar serttir ki insanın midesini bile bulandırır vucudunu birkaç dakikalığına allak bullak eder. Sertlik dereceleri literatürde şöyle sınıflanır; hafif (yavaş) tütünde nikotin oranı %1 in altındadır, normal (tok) tütünde nikotin oranı %1 civarındadır, sert tütünde nikotin oranı %1 in üzerindedir.

Benim tercihim normal sertlikte tütün oluyor.

Tatlılık:

Bazı tiryakiler bunu pek göz önünde bulundurmaz. Ancak ben dikkat ederim. İçim tatmininin yanında ağızda bıraktığı lezzete de önem veririm. Tatlılık kısaca karbonhidrat (şeker) oranı ile ilgilidir. Test ederken, dumanı ciğerlerinize çekmeden ağızda 5 saniye kadar tuttuktan sonra dışarıya bırakırsınız ve dil üzerinde buraktığı tatlılık oranını incelersiniz. Literatürde çok tatlı (şeker oranı %12 ile %15 arası) dan, acıya (şeker oranı yok denecek kadar az) kadar giden oranlardan bahsedilir. Bu konuda tam istediğimiz şekilde tütünü bulmak mümkün olmuyor tabi. Ancak ağızda hoş bir etki bırakacak ve bu konuda beni tatmin edecek kadar bir tatlılık ararım. Siz de kendi deneyimlerinizle bu oranı belirlemelisiniz.

Yakarlık:

Boğazda ve ciğerlerde ortaya çıkan yanma hissidir. Nikotin oranı düşük, fazla şekerli ve tatlı içimli tütünlerde kendini daha belirgin gösterir. Buraya dikkat, alacağınız hafif tütün büyük ihtimalle boğazınızı ve ciğerlerinizi çok yakacağı için size sertmiş gibi gelecektir. Sertlik ile yakarlık farklı şeyleridir ve ters orantılıdır. Yani sertlik oranı düşük (düşük nikotinli) tütün, büyük ihtimale hem boğazınızı yakar hem de gerekli tatmini vermez. Her zaman böyle olmasa da bazen istisnaları da olsa durum genellikle böyledir. Yani tütüncüden en hafif tütünü isteyip, sonra da “bu boğazımı yakıyor çok sert” derseniz yanlış yaparsınız.

Son olarak satın alım miktarı konusunda öneride bulunayım. 1 kilodan 50 paket, yani 5 karton sigara çıkar. 1 aylık tütün ihtiyacınızı almanızı tavsiye ederim. Daha fazla ya da daha eksik değil.  Az alırsanız beğendiğiniz o tütünden tekrar bulma şansınız olmayabilir. Yan yana olan iki tarlada yetişen tütünler bile farklılık gösterebiliyor. Fazla alırsanız saklama konusunda sorun yaşayabilirsiniz.

SLOGANIMIZ İSE;

TÜTÜN SAĞLIĞA ZARARLIDIR. AKCİĞER KANSERİ YAPAR, ÖLDÜRÜR, ÖLDÜRMESE BİLE SÜRÜNDÜRÜR.  BU NEDENLE İÇMEMEK EN DOĞRUSUDUR.